စပါးစိုက်ပျိုးနည်း အပြည့်အစုံ

⦿ မျိုးရွေးချယ်ခြင်း

ရေမြေဒေသနှင့် ကိုက်ညီသည့် အထွက်ကောင်းမျိုးသန့်စပါးကို ရွေးချယ်စိုက်ပျိုးပါ။ (၃) နှစ် တစ်ကြိမ် မျိုးသန့်များနှင့် လဲလှယ်စိုက်ပျိုးပါ။

⦿ မြေပြုပြင်ခြင်း

နွေထယ်ရေးခံခြင်းကို ဆောင်ရွက်ပါ။ ကန်သင်းများကို ကြိုတင်ပြင်ဆင်၍ ကန်သင်းလုံအောင် ဆောင်ရွက်ပါ။ ထယ်ရေးနက်နက်နှင့် ထွန်ရေးညက်ရန် အရေးကြီးပါသည်။

⦿ ပျိုးထောင်ခြင်း

စပါးစိုက်ခင်း (၁၀) ဧကစာအတွက် ပျိုးခင်း တစ်ဧကတွင် ပျိုးထောင်ပါ။ ပျိုးခင်း တစ်ဧကတွင် မျိုးစေ့ (၁၅) တင်း ထက်ပို၍ ပျိုးမထောင်သင့်ပါ။

၎င်းထက်ပိုပါက ပျိုးသေးပျိုးညှင်းများဖြစ်ပြီး ပိုးနှင့်ရောဂါများ ကျရောက်လွယ်ပါသည်။ ပျိုးခင်းများတွင် ပိုးနှင့်ရောဂါများ စတင်ကျရောက်သည်နှင့်ဆေးဖျန်းရန် အရေးကြီးပါသည်။

⦿ စိုက်စနစ်

မျိုး၊ စိုက်ပျိုးသည့်စနစ် (ကြဲခင်း၊ ပျိုးစိုက်) စိုက်ပျိုးသည့် ဒေသပေါ်မူတည်၍ စိုက်ချိန်ကွာခြားမှု ရှိပါသည်။ စပါးပျိုးသက် (၂၀-၂၅) ရက်သားတွင်ရွှေ့ပြောင်းစိုက်ပါ။ ကြဲပက်စိုက်ပျိုးပါက လက်ဆညီညီနှင့် ကန်သင်း ကမ်းတိုက်အောင် ကြဲပက်ပါ။ ပျိုးစိုက်ပါက ပျိုးပင်လက်ဆ (၂-၃) ပင်နှင့်ကောက်ပင် တိမ်တိမ်သာ (၁ – ၁.၅) လက်မ စိုက်ရန် ကောက်စိုက်မများကို ကြီးကြပ်ပါ။ ကြဲခင်းဖြစ်စေ၊ စိုက်ခင်းဖြစ်စေ စိုက်ပြီး (၂) ပတ်အကြာတွင် ကောက်ပင်ဖာခြင်းလုပ်ငန်းကို ဆောင်ရွက်ပါ။

⦿ ကောက်ကွက်

စပါး အထွက်ကောင်းရန် ကောက်ကွက် တစ်ဧက ဝင်ဆန့်မှုသည် အလွန်အရေးကြီးပါသည်။ စိုက်ပျိုးသည့် စပါးမျိုးအလိုက် အောက်ပါအတိုင်းကောက်ကွက် ပြည့်မီအောင် စိုက်ပါ။
သက်လျင် = (၁) သိန်း (၅) သောင်း မှ (၁) သိန်း (၇) သောင်း
သက်လတ် = (၁) သိန်း (၃) သောင်း မှ (၁) သိန်း (၅) သောင်း

⦿ ရေထိန်းသိမ်းမှု

အပင်ပွားချိန်တွင် ရေကို ၂လက်မခန့် ထားပါ။ မှို့ကပ်ချိန်မှ ဖုံးတုန်းလုံးတုန်း အချိန်ထိ ရေကို ၄-၆ လက်မခန့် ထားပါ။ စပါးခင်းအတွင်း ရေအမြဲ မလှောင်ရပါ။ သံဆိပ်သင့်ပြီး အမြစ်ပုပ်ခြင်းများဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ စပါးပန်းပွင့်ပြီး (၂)ပတ်အကြာတွင် ရေကို ပြောင်အောင် ထုတ်ပါ။

⦿ သဘာဝမြေသြဇာနှင့် ဓာတ်မြေသြဇာ သုံးစွဲခြင်း

ပျိုးခင်းတွင် နွားချေး၊ စက်ဖွဲပြာများ ထည့်၍ မြေပြင်ပါ။
စိုက်ခင်းတွင် နွားချေး၊ အမှိုက်ဆွေးကို တစ်ဧကလျှင် လှည်း ၅ စီးမှ ၁၀ စီး တိုက်ချပေးပါ။
ရေမစိုသော စက်ဖွဲပြာ ချပေးနိုင်ပါက ပို၍ကောင်းမွန်ပါသည်။

⦿ စပါးသီးနှံတွင် မြေသြဇာအသုံးပြုသင့်သောအချိန်

၁။ မြေခံ – ကောမက်စွမ်းအား ၂၅-၅၀ ကီလို + ကောမက်ဂျစ်ဆမ် ၂၅ ကီလို

၂။ ပင်ပွားထွက်ချိန် – ရွှေကောမက် ၂၀ – ၁၂ – ၁၂ ( ၂၅ – ၅၀ )ကီလို + ကောမက်ထွက်တိုး ဂျီ ၄၅ (၂၅-၅၀)ကီလို

၃။ မှို့ကပ်ချိန်(ဗိုက်လုံးချိန်) – ရွှေကောမက် ၂၀ – ၁၂ – ၁၂ ( ၂၅ – ၅၀ )ကီလို + ကောမက်ထွက်တိုး ဂျီ ၄၅ (၂၅-၅၀)ကီလို ထည့်သွင်းအသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။

တောင်သူအများစုကတော့ ၁၅ -၂၀ ရက်သားမှာ ပေါင်းသေပြီး စပါးအပင်ပိုကောင်းစေရန်အတွက် ကောမက်စပါးပေါင်းသတ်ဆေးကို အသုံးပြုလေ့ရှိကြပါတယ်။

⦿ ပိုးမွှားရောဂါကာကွယ်ခြင်း

ပိုးမွှားနှင့် ရောဂါများမှာ ပျိုးခင်းမှစ၍ကျနိုင်သောကြောင့် ပျိုးခင်းအချိန်မှစိုက်ခင်းအထိ မျက်ခြည်မပြတ် စောင့်ကြည့်ရပါမည်။ ပိုး (သို့) ရောဂါစတင်ကျသည်နှင့် ကြိုတင် ဆေးဖျန်းကာကွယ်ပါ။ အထူးသဖြင့် နှံစုပ်ဂျပိုး ၊ စပါးဆစ်ပိုး ၊ ဖြုတ် ၊ ရွှေခရု နှင့် ဂုတ်ကျိုး၊ ရွက်ညိုပြောက် ဘက်တီးရီးယား ရွက်ခြောက်ရောဂါများကို အထူးဂရုစိုက်ပါ။

⦿ ပေါင်းမြက်ကာကွယ်ခြင်း

စပါးခင်းတွင် ပေါင်းမြက်ရှိပါက စပါးအထွက် ၂၆-၄၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ထိခိုက်နိုင်ပါသည်။ ပေါင်းပေါက်ရောက်မှု နည်းအောင် မြေကို ကောင်းစွာပြင်ပါ။ အမှိုက်ကောက်ပါ။ စိုက်ပြီး ရက်ပေါင်း ၄၀ (သို့) မှို့ကပ်ချိန်ထိ ပေါင်းမြက်ကင်းစင်အောင် ဆောင်ရွက်ပါ။ ပေါင်းသတ်ဆေး အသုံးပြုပါက စပါးရွေးချယ်ပေါင်းသတ်ဆေးများကို အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။

⦿ ရိတ်သိမ်းခြင်း

စပါးကို မောင်းညိုချိန်(သို့) ပန်းပွင့်ပြီး ရက် (၃၀) (သို့မဟုတ်) စပါးစေ့ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်း ရင့်မှည့်ချိန်တွင် ရိတ်သိမ်းပါ။ ရိတ်သိမ်းချိန် နောက်ကျပါကစပါးစေ့ (၆၀) ရာခိုင်နှုန်းအထိ လယ်ကွက်အတွင်း လေလွင့်ဆုံးရှုံးနိုင်ပါသည်။ မောင်းညိုချိန်တွင် ရိတ်မှသာ အလေအလွင့်နည်းပြီး ဆန် အရည်အသွေး ကောင်းမည် ဖြစ်ပါသည်။

⦿ စပါး ပေါင်းသတ်ဆေး အသုံးပြုခြင်း

စပါးခင်းအတွင်းတွင် ရွက်ပြန့်ပေါင်း၊ မြက်ပေါင်းနှင့် မုန်ညင်းပေါင်းများ ပေါက်ရောက်ပါသည်။ ကတောက်ဆတ်(Monochoria)၊ လယ်လေးညှင်း/ပေါင်းလေးညှင်း (Primrose)၊ လယ်ပတူ (Goose weed)၊ မှိုနတို (Water clover)၊ ရေကညွတ် (Creeping water primrose)၊ ကောက်ရိုးနွယ်(Field bindweed) စသည့် ရွက်ပြန့်ပေါင်း အများဆုံး ပေါက်ရောက်သည်။ မြက်ပေါင်းများအနေဖြင့် မြက်သီး (Barnyard grass)၊ ဒေါင်းမြီးပျံ/မြက်ခါး (Red sprangletop)၊ တက်ကွပ် (Wrinkled Grass)၊ စပါးရောင်၊ ဝါးရုံမြက်၊ ဖော့မြက်၊ သမန်းမြက်များ အများဆုံး ပေါက်ရောက်သည်။
မြက်မုန်ညင်းပေါင်းအနေဖြင့် မုန်ညင်းဝါ (Umbrella sedge)၊ မုန်ညင်းစိမ်း(Small flower umbrella plant)၊ မုန်ညင်းအလုံး၊ မြက်ကွမ်းသီးကြီး(Fimbristylis)၊ မြက်ကွမ်းသီးလေး (Lesser fimbristylis)၊ တလိုင်းခေါင်း/ မြက်ကလုံး/ မြက်ကြက်သွန်၊ ဝက်လာ (Greater club rush) စသည့်မုန်ညင်းမြက်ပေါင်းများ ပေါက်လေ့ရှိပါသည်။

 စပါးပေါင်းသတ်ဆေး အသုံးပြုရာတွင် လိုက်နာရမည့်အချက်များ

• ပေါင်းသတ်ဆေးမဖျန်းမီ စိုက်ခင်းအတွင်း ရေထုတ်ခြင်း၊ ဆေးဖျန်းပြီးနောက် ၄-၅ ရက် ကြာမှ ရေပြန်သွင်းခြင်းကို သေချာစွာ ပြုလုပ်ပါ။
• ပေါင်းသတ်ဆေးများ ဖျော်စပ်ရာတွင် သန့်ရှင်းကြည်လင်၍ ရွံ့၊ နွံ၊ နုံး အနယ်အမှုန်များ ကင်းစင်သော ရေကို သုံးပါ။
• ပေါင်းသတ်ဆေးမဖျန်းမီ (၇) ရက်နှင့် ဆေးဖျန်းပြီး (၇) ရက်အတွင်း ဓာတ်မြေသြဇာ ကျွေးခြင်း၊ အပင်အားဆေး ဖျန်းခြင်းကို ရှောင်ပါ။
• ဆေးအာနိသင် ထိရောက်စေရန် တွယ်ကပ်ပြန့်နှံ့ဆေး (ဝမ်းဒါး) နှင့် တွဲဖက်သုံးသင့်သည်။